S01E01
मुंबईच्या धकाधकीतून आणि सिमेंटच्या जंगलातून कायमचं गावाकडे येण्याच्या निर्णयाला आता जवळपास चार वर्षं उलटून गेली होती. सातवीत असताना जड अंतःकरणाने आणि एका प्रकारच्या शिक्षेच्या भावनेने मी कोल्हापूर जिल्ह्यातील आमच्या या लहानशा गावात आलो होतो. तोवर माझ्यासाठी गाव म्हणजे वर्षा-सहा महिन्यांनी भेट देण्याचं एक ठिकाण होतं, पण आता हेच माझं जग होतं. सुरुवातीचे काही महिने खूप अवघड गेले. मुंबईतलं मोकळं आयुष्य, तिथले मित्र, तिथल्या सवयी आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे तिथल्या गर्दीतही मिळणारी एक अनामिकता... या सगळ्याची जागा इथल्या संथ, पण तितक्याच चौकस आणि एकमेकांच्या आयुष्यात डोकावणाऱ्या गावकऱ्यांनी घेतली होती.
पण म्हणतात ना, काळ हे सर्वोत्तम औषध आहे. हळूहळू मी इथल्या मातीत रुळू लागलो. एस.टी.च्या डिझेलचा आणि धुरळ्याचा वास आता परका वाटत नव्हता. सकाळच्या प्रहरी देवळातून येणारा घंटानाद आणि तुळशीवृंदावनासमोर लावलेल्या उदबत्तीचा सुगंध आता दिवसाची एक हवीहवीशी सुरुवात वाटत होती. मी आता अकरावीत होतो, आणि मागच्या चार वर्षांत ‘मुंबईचा मुलगा’ ही माझी ओळख पुसट होऊन ‘आपल्या गावचाच पोरगा’ ही नवी ओळख तयार झाली होती, निदान गाववाल्यांसाठी तरी.
आमचं गाव तसं लहानच. मुख्य रस्त्यापासून आत, शेतांच्या मधून जाणाऱ्या एका अरुंद वाटेने आत आलं की आमचं गाव लागायचं. गावातली घरं अजूनही जुन्या धाटणीची होती – दगडी, मातीची, कौलारू छपरांची. घरांसमोर लहानशी ओसरी आणि अंगणात जास्वंद, तुळस आणि कधीतरी मोगऱ्याचा वेल. दिवसा बैलांच्या गळ्यातील घुंगरांचा आवाज, शेतातल्या मोटारीचा खडखडाट आणि बायका-बाप्यांची नेहमीची वर्दळ असायची, तर संध्याकाळ झाली की पारावर बसलेल्या म्हाताऱ्या माणसांच्या गप्पा आणि घरातून येणारा भाकरी थापण्याचा आवाज ऐकू यायचा. हे जग मुंबईच्या जगापेक्षा खूप वेगळं होतं, खूप संथ होतं, पण त्यात एक आपलेपणा होता, एक जिव्हाळा होता.
बाबा आता पूर्णपणे गावकरी झाले होते. सकाळी उठून शेतात चक्कर मारणं, पारावर बसून गावकीच्या गप्पा मारणं, आणि संध्याकाळी देवळात आरतीला जाणं, हा त्यांचा दिनक्रम ठरलेला होता. आईनेही स्वतःला या वातावरणात छान जुळवून घेतलं होतं. अंगणात बाग फुलवणं, पापड-लोणच्याचे उद्योग करणं आणि शेजारच्या बायकांसोबत सुखदुःखाच्या चार गोष्टी बोलणं, यात ती रमून गेली होती.
माझं आयुष्य मात्र आता गावाच्या आणि तालुक्याच्या सीमारेषेवर फिरत होतं. दहावीपर्यंतची शाळा गावातच होती, पण अकरावी सायन्सला प्रवेश घेतल्यामुळे मला तालुक्याच्या गावी जावं लागत होतं. आमचं कॉलेज म्हणजे तालुक्याच्या गावाच्या वेशीवरची एक जुनी, दगडी इमारत. उंच खांब, लांबच्या लांब व्हरांडे आणि मोठाल्या खिडक्या असलेल्या आमच्या त्या कॉलेजला स्वतःचा एक वेगळाच दरारा होता.
रोज सकाळी नऊ वाजता माझी तालुक्याकडे जायची धावपळ सुरू व्हायची. गावापासून तालुक्याचं अंतर सात-आठ किलोमीटरचं. त्यामुळे रोजचा प्रवास म्हणजे एक नवं साहस असायचं. कधी मित्रांसोबत सायकल दामटत, तर कधी एस.टी.च्या गर्दीत कसाबसा स्वतःला कोंबत. एस.टी.चा प्रवास तर एक गंमतच होती. बसमध्ये कधी जागा मिळायची नाही, मग उभ्यानेच प्रवास. वाटेत भेटणारे ओळखीचे चेहरे, एकमेकांना दिलेली जागा, आणि कंडक्टरची ती नेहमीची घाई. पाऊस असला की चिखलाने माखलेले रस्ते आणि एस.टी.च्या खिडकीतून येणारा मातीचा तो सुगंध... आजही तो माझ्या नाकात तसाच भरलेला आहे.
कॉलेजमधलं जगही खूप वेगळं होतं. गावातल्या शाळेपेक्षा मोठं, आणि थोडं आधुनिक. अकरावी सायन्सची आमची तुकडी म्हणजे हुशार आणि होतकरू मुलांचा भरणा. कोणी डॉक्टर व्हायची स्वप्नं बघत होतं, तर कोणी इंजिनिअर. आमचे शिक्षकही एकाहून एक होते. पाटील सर, आमचे प्रिन्सिपॉल, अत्यंत शिस्तीचे, पण तितकेच प्रेमळ. त्यांचा दरारा असा होता की ते व्हरांड्यातून नुसते फिरकले तरी सगळीकडे शांतता पसरायची. जोशी सर आम्हाला केमिस्ट्री शिकवायचे. त्यांचे ते प्रयोगशाळेतले छोटे-मोठे स्फोट आणि त्यातून उडणारा धूर आमच्या कायम चेष्टेचा विषय असायचा.
माझेही आता इथे नवीन मित्र बनले होते. प्रशांत, सुहास आणि शेखर... हा आमचा खास ग्रुप. आम्ही चौघेही सायन्सचेच विद्यार्थी. दिवसा कॉलेजमध्ये एकत्र, आणि संध्याकाळी सुटल्यावर नदीवर जाऊन पोहणं, किंवा मग देवळाच्या मागच्या मैदानात क्रिकेट खेळणं, हा आमचा ठरलेला कार्यक्रम. कधीकधी आम्ही चौघे आमच्याच वर्गातल्या मुलींबद्दल बोलायचो, त्यांची चेष्टा करायचो, पण समोर बोलायची हिम्मत मात्र कोणामध्येच नव्हती.
एकंदरीत, आयुष्याची गाडी आता एका संथ, पण निश्चित लयीत धावत होती. मुंबईची आठवण आता पूर्वीइतकी तीव्रतेने येत नव्हती. इथल्या मातीत, इथल्या माणसांत आणि इथल्या वातावरणात मी आता पूर्णपणे रुळलो होतो. माझ्यासाठी हेच माझं जग होतं. पण मला कुठे माहीत होतं, की याच संथ, शांत वाटणाऱ्या आयुष्यात लवकरच एक असं वादळ येणार आहे, जे माझं सगळं आयुष्यच बदलून टाकणार होतं!
मुंबईच्या धकाधकीतून आणि सिमेंटच्या जंगलातून कायमचं गावाकडे येण्याच्या निर्णयाला आता जवळपास चार वर्षं उलटून गेली होती. सातवीत असताना जड अंतःकरणाने आणि एका प्रकारच्या शिक्षेच्या भावनेने मी कोल्हापूर जिल्ह्यातील आमच्या या लहानशा गावात आलो होतो. तोवर माझ्यासाठी गाव म्हणजे वर्षा-सहा महिन्यांनी भेट देण्याचं एक ठिकाण होतं, पण आता हेच माझं जग होतं. सुरुवातीचे काही महिने खूप अवघड गेले. मुंबईतलं मोकळं आयुष्य, तिथले मित्र, तिथल्या सवयी आणि सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे तिथल्या गर्दीतही मिळणारी एक अनामिकता... या सगळ्याची जागा इथल्या संथ, पण तितक्याच चौकस आणि एकमेकांच्या आयुष्यात डोकावणाऱ्या गावकऱ्यांनी घेतली होती.
पण म्हणतात ना, काळ हे सर्वोत्तम औषध आहे. हळूहळू मी इथल्या मातीत रुळू लागलो. एस.टी.च्या डिझेलचा आणि धुरळ्याचा वास आता परका वाटत नव्हता. सकाळच्या प्रहरी देवळातून येणारा घंटानाद आणि तुळशीवृंदावनासमोर लावलेल्या उदबत्तीचा सुगंध आता दिवसाची एक हवीहवीशी सुरुवात वाटत होती. मी आता अकरावीत होतो, आणि मागच्या चार वर्षांत ‘मुंबईचा मुलगा’ ही माझी ओळख पुसट होऊन ‘आपल्या गावचाच पोरगा’ ही नवी ओळख तयार झाली होती, निदान गाववाल्यांसाठी तरी.
आमचं गाव तसं लहानच. मुख्य रस्त्यापासून आत, शेतांच्या मधून जाणाऱ्या एका अरुंद वाटेने आत आलं की आमचं गाव लागायचं. गावातली घरं अजूनही जुन्या धाटणीची होती – दगडी, मातीची, कौलारू छपरांची. घरांसमोर लहानशी ओसरी आणि अंगणात जास्वंद, तुळस आणि कधीतरी मोगऱ्याचा वेल. दिवसा बैलांच्या गळ्यातील घुंगरांचा आवाज, शेतातल्या मोटारीचा खडखडाट आणि बायका-बाप्यांची नेहमीची वर्दळ असायची, तर संध्याकाळ झाली की पारावर बसलेल्या म्हाताऱ्या माणसांच्या गप्पा आणि घरातून येणारा भाकरी थापण्याचा आवाज ऐकू यायचा. हे जग मुंबईच्या जगापेक्षा खूप वेगळं होतं, खूप संथ होतं, पण त्यात एक आपलेपणा होता, एक जिव्हाळा होता.
बाबा आता पूर्णपणे गावकरी झाले होते. सकाळी उठून शेतात चक्कर मारणं, पारावर बसून गावकीच्या गप्पा मारणं, आणि संध्याकाळी देवळात आरतीला जाणं, हा त्यांचा दिनक्रम ठरलेला होता. आईनेही स्वतःला या वातावरणात छान जुळवून घेतलं होतं. अंगणात बाग फुलवणं, पापड-लोणच्याचे उद्योग करणं आणि शेजारच्या बायकांसोबत सुखदुःखाच्या चार गोष्टी बोलणं, यात ती रमून गेली होती.
माझं आयुष्य मात्र आता गावाच्या आणि तालुक्याच्या सीमारेषेवर फिरत होतं. दहावीपर्यंतची शाळा गावातच होती, पण अकरावी सायन्सला प्रवेश घेतल्यामुळे मला तालुक्याच्या गावी जावं लागत होतं. आमचं कॉलेज म्हणजे तालुक्याच्या गावाच्या वेशीवरची एक जुनी, दगडी इमारत. उंच खांब, लांबच्या लांब व्हरांडे आणि मोठाल्या खिडक्या असलेल्या आमच्या त्या कॉलेजला स्वतःचा एक वेगळाच दरारा होता.
रोज सकाळी नऊ वाजता माझी तालुक्याकडे जायची धावपळ सुरू व्हायची. गावापासून तालुक्याचं अंतर सात-आठ किलोमीटरचं. त्यामुळे रोजचा प्रवास म्हणजे एक नवं साहस असायचं. कधी मित्रांसोबत सायकल दामटत, तर कधी एस.टी.च्या गर्दीत कसाबसा स्वतःला कोंबत. एस.टी.चा प्रवास तर एक गंमतच होती. बसमध्ये कधी जागा मिळायची नाही, मग उभ्यानेच प्रवास. वाटेत भेटणारे ओळखीचे चेहरे, एकमेकांना दिलेली जागा, आणि कंडक्टरची ती नेहमीची घाई. पाऊस असला की चिखलाने माखलेले रस्ते आणि एस.टी.च्या खिडकीतून येणारा मातीचा तो सुगंध... आजही तो माझ्या नाकात तसाच भरलेला आहे.
कॉलेजमधलं जगही खूप वेगळं होतं. गावातल्या शाळेपेक्षा मोठं, आणि थोडं आधुनिक. अकरावी सायन्सची आमची तुकडी म्हणजे हुशार आणि होतकरू मुलांचा भरणा. कोणी डॉक्टर व्हायची स्वप्नं बघत होतं, तर कोणी इंजिनिअर. आमचे शिक्षकही एकाहून एक होते. पाटील सर, आमचे प्रिन्सिपॉल, अत्यंत शिस्तीचे, पण तितकेच प्रेमळ. त्यांचा दरारा असा होता की ते व्हरांड्यातून नुसते फिरकले तरी सगळीकडे शांतता पसरायची. जोशी सर आम्हाला केमिस्ट्री शिकवायचे. त्यांचे ते प्रयोगशाळेतले छोटे-मोठे स्फोट आणि त्यातून उडणारा धूर आमच्या कायम चेष्टेचा विषय असायचा.
माझेही आता इथे नवीन मित्र बनले होते. प्रशांत, सुहास आणि शेखर... हा आमचा खास ग्रुप. आम्ही चौघेही सायन्सचेच विद्यार्थी. दिवसा कॉलेजमध्ये एकत्र, आणि संध्याकाळी सुटल्यावर नदीवर जाऊन पोहणं, किंवा मग देवळाच्या मागच्या मैदानात क्रिकेट खेळणं, हा आमचा ठरलेला कार्यक्रम. कधीकधी आम्ही चौघे आमच्याच वर्गातल्या मुलींबद्दल बोलायचो, त्यांची चेष्टा करायचो, पण समोर बोलायची हिम्मत मात्र कोणामध्येच नव्हती.
एकंदरीत, आयुष्याची गाडी आता एका संथ, पण निश्चित लयीत धावत होती. मुंबईची आठवण आता पूर्वीइतकी तीव्रतेने येत नव्हती. इथल्या मातीत, इथल्या माणसांत आणि इथल्या वातावरणात मी आता पूर्णपणे रुळलो होतो. माझ्यासाठी हेच माझं जग होतं. पण मला कुठे माहीत होतं, की याच संथ, शांत वाटणाऱ्या आयुष्यात लवकरच एक असं वादळ येणार आहे, जे माझं सगळं आयुष्यच बदलून टाकणार होतं!
Last edited:
