S02E01
त्या रात्रीच्या माझ्या पश्चात्तापाच्या अश्रूंनी आणि माईच्या त्या वात्सल्यपूर्ण (आणि कदाचित माझ्यासाठी स्वतःच्या भावनांना दाबून टाकणाऱ्या) कृतीने आमच्या नात्यावरचा एक जाड पडदा खरंच दूर सारला होता. त्या घटनेला आता बरीच वर्षे लोटली होती. माझ्या मनात तिच्याविषयी कोणतीही किल्मिष भावना उरली नव्हती; ते पूर्णपणे स्वच्छ, नितळ झालं होतं. मी तिला फक्त आणि फक्त 'आई' म्हणूनच पाहत होतो, त्याच आदराने, त्याच कर्तव्याने वागवत होतो. तिच्या निःस्वार्थ वात्सल्याची, तिच्या त्यागाची खरी किंमत मला त्या रात्री खऱ्या अर्थाने कळून चुकली होती. तिनेही माझ्या वागण्यातला हा बदल सहजपणे स्वीकारला होता, आणि आमच्यात एक अत्यंत सुंदर, निरपेक्ष आणि शब्दांपलीकडचं घट्ट नातं तयार झालं होतं.
ह्या वर्षांमध्ये माझ्या आयुष्यातही बरेच बदल झाले. मला एक चांगली, प्रतिष्ठित नोकरी लागली. मी शहरात स्थायिक झालो. माई तिच्या गावीच राहत होती, पण मी नियमितपणे तिच्यासाठी, तिच्या भेटीसाठी गावाकडे येत-जात राहिलो. तिच्या तब्येतीची, तिच्या गरजांची सगळी काळजी मी घेत होतो. काही वर्षांनी माझं लग्न झालं. सुमी, माझी बायको, खूप समजूतदार आणि प्रेमळ होती.
माझ्या लग्नात माई माहेरच्या आईच्या हक्काने वावरली होती. प्रत्येक गोष्टीत तिचा सल्ला घेतला जात होता, प्रत्येक निर्णयात तिचा सहभाग होता. तिने सुनेला, सुमीला, अगदी पोटच्या मुलीप्रमाणे माया लावली. सुमीलाही तिने इतक्या वर्षात कधी आईची उणीव भासू दिली नाही. आमच्या लहानशा संसारात माई खरंच एक प्रेमळ आधारस्तंभ बनली होती.
अशाच एका रविवारी सकाळची वेळ होती. माई आमच्याकडे राहायला आली होती त्याला आता आठवडा झाला होता. मी आणि सुमी हॉलमध्ये बसून सकाळचा चहा घेत होतो. माई देवपूजा करून नुकतीच बाहेर आली होती, तिच्या चेहऱ्यावर एक शांत, प्रसन्न भाव होता.
"माई, बसा ना," सुमीने म्हटलं.
"नको गं बाळा, तुम्ही घ्या चहा. मी जरा बाल्कनीत बसते, ऊन छान पडलंय," असं म्हणून माई बाल्कनीतील तिच्या आवडीच्या खुर्चीत जाऊन बसली.
मी तिच्याकडे पाहिलं. तिच्या चेहऱ्यावर आता पूर्वीचा तो थकवा किंवा चिंता नव्हती. एक शांत समाधान होतं. तिने माझ्याकडे पाहिलं आणि एक अत्यंत मायाळू स्मित दिलं. माझ्या मनात आलं, किती वेगळे होते ते दिवस आणि किती वेगळा आहे हा क्षण!
"काय रे, काय बघतोयस आईकडे असं?" सुमीने माझ्या हातावर हलकेच थोपटत विचारलं.
"काही नाही," मी म्हणालो. "नुसतंच... किती शांत वाटतं नाही का घरात त्या असल्या की?"
"हो खरंच," सुमी म्हणाली. "त्यांच्यामुळे घराला घरपण येतं. आणि मला तर त्या आईपेक्षाही जास्त जवळच्या वाटतात."
तिचे शब्द ऐकून मला खूप बरं वाटलं. माईने आमच्या दोघांच्याही मनात एक खास जागा निर्माण केली होती.
थोड्या वेळाने मी चहाचा कप घेऊन बाल्कनीत माईजवळ गेलो. ती डोळे मिटून शांतपणे ऊन घेत होती.
"माई," मी हळूच आवाज दिला.
तिने डोळे उघडले. "ये बाळा, बस."
मी तिच्या शेजारी दुसऱ्या खुर्चीत बसलो.
"घेतलास का चहा?"
"हो, आताच घेतला."
"सुमी काय म्हणत होती?"
"काही नाही, तुमच्याबद्दलच बोलत होती. म्हणत होती, तुमच्यामुळे घराला घरपण येतं."
माझे शब्द ऐकून तिच्या चेहऱ्यावर एक अत्यंत समाधानी हास्य पसरलं. "वेडी आहे ती," ती म्हणाली. "तुम्ही दोघं खूश आहात, हेच माझ्यासाठी महत्त्वाचं आहे."
आम्ही काही वेळ शांतपणे बसून राहिलो. बाल्कनीतून बाहेरचं दृश्य दिसत होतं. सकाळची कोवळी उन्हं आणि वाऱ्याची मंद झुळूक... वातावरण खूप आल्हाददायक होतं.
"गावी कधी जायचं म्हणताय परत?" मी विचारलं.
"बघूया," ती म्हणाली. "आता तुम्ही म्हणाल तेव्हा. इथेही मन रमतं माझं तुमच्यासोबत."
"तुम्ही इथेच राहा ना कायम आमच्यासोबत," मी सहज बोलून गेलो.
तिने माझ्याकडे पाहिलं, तिच्या डोळ्यांत पुन्हा तीच माया दाटून आली. "अरे बाळा, माझं गाव, माझं घर तिकडे आहे. तिथेही लक्ष द्यायला लागतं. पण हो, मी येत जाईन नेहमी. तुम्ही बोलवल्यावर धावत येईन."
तिच्या त्या बोलण्याने मला खूप आधार वाटला. आमच्यातील नातं आता किती सहज आणि सुंदर झालं होतं! कोणताही ताण नव्हता, कोणतीही भीती नव्हती, फक्त निरपेक्ष प्रेम आणि आदर होता. त्या रात्रीच्या त्या भयंकर सत्याने आणि माझ्या पश्चात्तापाने खरंच आमच्या नात्याला एका नव्या, पवित्र उंचीवर नेऊन ठेवलं होतं.