Episode 31
"मग मला तुझ्याबद्दल कळलं. तुझ्या आईची अवस्था, तुझी उपासमार... माझ्या सासूनेच निरोप आणला. मला राहवेना. म्हटलं, माझं दुःख मोठं आहे, पण त्याहून मोठं दुःख त्या तान्ह्या जिवाचं आहे. मी आले धावत... तुझ्या घरी. घरात एक उदासी पसरली होती. तुझी आई निपचित, डोळे मिटून पडली होती आणि तू... तू तिच्या बाजूला रडत होतास, भुकेने व्याकूळ... तुझा आवाजही बसला होता रडून..."
"मी तुझ्या आईजवळ बसले. आम्ही काही बोललो नाही, फक्त एकमेकींच्या डोळ्यात पाहून परिस्थितीची जाणीव करून घेतली. मग मीच तिचा हात धरला, म्हटलं, 'ताई, काही काळजी करू नकोस. मी आहे. मी बघते बाळाला.' तिने फक्त डोळ्यांनीच होकार दिला, तिच्यात बोलायचीही ताकद नव्हती."
"मी तुला उचलून घेतलं... इतक्या दिवसांनी माझ्या हातांना बाळाचा स्पर्श झाला होता. तू इतका हलका होतास... पिसासारखा. मी तुला आत घेऊन गेले. दार बंद केलं. तुला मांडीवर घेतलं... तुझं ते रडणं... माझ्या काळजाला घरे पाडत होतं. मी माझा पदर बाजूला केला... आणि... आणि तुला माझ्या स्तनाला लावलं. माझं हृदय इतक्या जोरात धडधडत होतं... तू घेशील का? तुला जमेल का? हजार शंका होत्या मनात."
"सुरुवातीला तू तोंड फिरवलंस, रडलास अजून... कदाचित आईचा स्पर्श शोधत असशील. मी तुला थोपटलं, शांत केलं... 'बाळा, घे रे... भूक लागलीये ना तुला...' असं पुटपुटत राहिले. आणि मग... चमत्कार झाला! तू तोंड उघडलंस आणि माझ्या स्तनाग्राला घट्ट पकडलंस! तुझ्या त्या स्पर्शाने माझ्या शरीरातून एक वीज सळसळली! तू जोरजोरात ओढायला लागलास... भुकेल्या वाघासारखा! आणि माझ्या स्तनातून दुधाचा प्रवाह सुरु झाला... तो प्रवाह जो माझ्या बाळासाठी होता, तो तुझ्या नशिबी आला. तुझ्या तोंडात दुधाची चव गेली आणि तू शांत झालास... डोळे मिटून, समाधानाने पिऊ लागलास."
"अरे देवा! तो क्षण... मी तुला काय सांगू... तुझं ते निरागसपणे दूध पिणं... तुझे ते मिटलेले डोळे... तुझं ते पोट भरल्यावर समाधानाने माझ्या कुशीत झोपून जाणं... माझ्या सगळ्या दुःखावरचा उतारा होता तो! माझं मातृत्व जे अधुरं राहिलं होतं, ते तुझ्या रूपाने पूर्णत्वाला जात होतं. मला वाटायचं, देवाने माझं बाळ माझ्याकडून घेतलं, पण त्याच्याऐवजी तुला पाठवलं. तू माझाच आहेस! मी तुला दूध पाजताना तासनतास तुझ्याकडे पाहत बसायचे, तुझ्या डोळ्यात माझं भविष्य शोधायचे. तू माझा श्वास झाला होतास."
"तुझी रोजची आंघोळ... कोमट पाण्याने... बेसनाचं किंवा मुगाच्या डाळीचं उटणं लावून... मग बदामाच्या तेलाने तुला मालीश करणं... तुझ्या त्या नाजूक हातापायांना हळूवार दाबणं... तू खुदकन हसायचास तेव्हा... माझं काळीज भरून यायचं. रात्री तुला कुशीत घेऊन अंगाई म्हणत झोपवणं... तुझं ते शांत झोपलेलं रूप पाहणं... ह्यातच माझा दिवस जायचा, रात्र जायची..."
"पण हे सुख माझ्या नशिबी फार काळ नव्हतं. काही वर्षांनी मला माझ्या सासरी परत जावं लागलं. गावची शेती, घरच्या जबाबदाऱ्या... टाळता येण्यासारखं नव्हतं. तुला तुझ्या आईवडिलांपाशी सोडताना... मी किती रडले असेन! शेवटचं तुला मिठी मारताना असं वाटत होतं की माझा श्वासच तुझ्यासोबत इथे ठेवून जाईन. मी तुला वचन दिलं होतं की परत येईन लवकर... पण तसं झालं नाही. अंतर वाढत गेलं, संपर्क तुटत गेला..."
"मला तुझं बालपण, तुझी शाळा, तुझं खेळणं... काहीच दिसलं नाही. तू कसा मोठा झालास, काय शिकलास... मला काहीच कळलं नाही. आणि मग इतक्या वर्षांनी, अचानक तू असा मोठा होऊन माझ्या आयुष्यात परत आलास..."
तिचा आवाज आता पूर्णपणे भरून आला होता. तिने माझ्या डोळ्यात पाहिलं, तिची नजर माझ्या आत्म्याच्या आरपार जात होती.
"जेव्हा तू मोठा होऊन समोर आलास... तेव्हा माझ्यातली ती दबलेली आई पुन्हा जागी झाली! मला तुझ्यात परत माझं ते हरवलेलं बाळ दिसू लागलं. तुझा स्पर्श... तो मला वेगळा वाटला नाही... तो ओळखीचा वाटला... हक्काचा वाटला... पण त्याचवेळी तू आता मोठा झाला होतास... तुझ्या मनात वेगळ्या भावना होत्या... मला ते कळत होतं... पण मी काय करू? माझ्यातली आई आणि माझ्यातली बाई यांच्यात द्वंद्व सुरू झालं. तू जेव्हा माझ्या शरीराला स्पर्श करायचास... तेव्हा माझ्यातली बाई नाही, तर माझ्यातली आई तुला प्रतिसाद देत होती... तुला रागवू शकत नव्हती... तुला दूर करू शकत नव्हती... कारण मला तुला पुन्हा गमवायचं नव्हतं! तुझा राग, तुझा दुरावा मला सहन झाला नसता! म्हणून मी... मी सगळं सहन केलं... तुझी वासनाही... कारण तू माझा बाळ होतास... आणि आहेस... माझ्यासाठी तू कधीच मोठा झाला नाहीस... मी तुला जवळ ठेवण्यासाठी, तुला आधार देण्यासाठी किंमत चुकवत होते... माझ्या नकळत..."
तिचं बोलणं संपलं आणि खोलीत एक भयाण शांतता पसरली. तिच्या प्रत्येक शब्दाने माझ्यावर वज्राघात केला होता. मी... मी काय केलं होतं! जिने मला आईच्या ममतेने वाढवलं, तिच्या वात्सल्याला, तिच्या त्यागाला, तिच्या असहाय्यतेला मी वासनांध होऊन पायाखाली तुडवलं होतं. तिच्या शरीराचा मी उपभोग घेतला होता, ज्या शरीराने मला दूध पाजलं होतं! ह्या जाणिवेने माझा मेंदू सुन्न झाला, शरीर गळून पडलं. मी तिच्या मिठीतून निसटलो आणि एखाद्या अपराध्यासारखा, तिच्या पायांशी कोसळलो. माझ्या तोंडून शब्द फुटत नव्हते, फक्त हुंदके येत होते... पश्चात्तापाचे, अपराधीपणाचे आणि स्वतःच्या नीचपणाच्या जाणिवेचे हुंदके... त्या पवित्र पायांवर माझे अश्रू पडत होते, पण त्याने माझा अपराध धुतला जाणार नव्हता.